Vorig jaar overleed mijn moeder. Mijn vader van 91 doet sindsdien enorm zijn best. Mijn broers en ik steunen en verwarmen hem zoveel we kunnen, maar toch is hij er nu klaar mee, met leven. Afgelopen vrijdagmorgen had hij het team van de Levenseindekliniek op bezoek. Mijn broer Hans en ik waren erbij.
binnen een paar weken
Niet eerder heb ik mijn vader zo duidelijk horen vertellen hoe leeg en betekenisloos zijn dagen zijn, nu hij steeds minder ziet en zijn kortetermijngeheugen hem in de steek laat. Wat een kwelling het is om als fervent lezer zelfs geen simpel luisterboek meer te kunnen leren bedienen. Wat een dieptepunt om als voormalig directeur als een kleuter onder de douche gezet te worden. Hoe dankbaar hij is voor wat iedereen voor hem doet, maar dat zijn leven zoveel aan zelfstandigheid, waardigheid en positieve ontwikkeling heeft ingeboet, dat hij de uren in arren moede maar het liefst verslaapt. “Wanneer zou u het liefst willen dat de euthanasie plaatsvindt?” vraagt de arts. “Binnen een paar weken”, zegt mijn vader zonder blikken of blozen.
biografie
Dan vraagt de arts of we mijn vaders biografie op papier willen zetten voor het dossier. Ik zie zijn leven voor me: het eenvoudige begin in Betondorp, de turbulentie en successen in later jaren. Maar vooral hoe hij zich van een gesloten, slimme, veeleisende man heeft ontwikkeld tot een mild mens met veel zelfspot en een groot hart. Hij kan bijna niets meer van alle dingen die hij vroeger kon, maar de liefde tussen hem, mij en mijn broers is sterker en voelbaarder geworden dan ooit tevoren.
alles komt goed
Na het gesprek met de mensen van de Levenseindekliniek is hij doodmoe en gaat een uurtje slapen. “Hoe voel je je nu?”, vraag ik als hij wakker wordt. Ik neem aan dat het nu opeens concreet wordende einde beangstigend voor hem zal zijn. “Prima!”, zegt mijn oude held. “Alles is anders nu ik weet dat alles goed komt.”
Hij kijkt helderder uit zijn ogen dan hij in tijden gedaan heeft. Ik zie dat het voor hem echt, echt goed is. Wat gun ik hem dit. En tegelijkertijd begint er diep in mijn hart een klein meisje onbedaarlijk te huilen, omdat ze na al die jaren zal moeten wennen aan wat onvoorstelbaar is: een wereld zonder vader.
Hoe dierbaar is het om je ouders nog te hebben. Heb jij je vader nog? En als je hem (al) moet missen, heb je dan goed afscheid kunnen nemen?
Potverdorie Eva wat een prachtig uit het hart geschreven verhaal.
Ik was samen met Simone en mama Juultje bij je mama om “afscheid” te nemen nadat ze hetzelfde besloten had.
Zoals je weet zit ik al jaren in de zorg en ik heb zoveel bewondering voor deze mensen.
Iets wat mij elke dag weer te binnen schiet in zoveel situaties in mijn werk is het gezegde ” ik heb er nooit om gevraagd om op deze aardbol gezet te worden, mag ik dan alsjeblieft zelf uit kiezen wanneer ik er vanaf wil”
Je bent een bijzonder mens en zou willen dat ik meer betrokken was geweest in jullie gedeelte van de familie .
Heel veel liefs en steun plus sterkte in de komende tijd.
Els Beekman
Liefste Eva,
Prachtig verwoord, ik voel met je mee. liefs Petra
Mooi Eva!
Wat heb je dit mooi geschreven. Ik ben heel blij en trots dat de Levenseindekliniek bestaat en deze keuze dus zonder stiekem gedoe mogelijk is. Maar kan me het dubbele gevoel van jou als dochter ook begrijpen. Je vader wil je tenslotte nooit moeten missen. Ik wens jullie veel kracht en nog veel mooie, liefdevolle momenten met elkaar.
Dank voor je fijne reactie!
❤️ Ik ben getroffen door jouw warme bericht.
Hartelijke groet, Annette
Mijn vader regiseerde zijn afscheid toen hij de regie over zijn leven dreigde kwijt te raken. En ja, dat is heftig. Vooral bij het “even controleren” van zijn overlijdensbericht. Toen werd het ineens erg definitief. Maar de tijd die we nog hadden voor Pa op reis ging had ik voor geen goud willen missen. De laatste nacht nog bij hem geslapen na een eenvoudige doch voedzame maaltijd en een fles die vooral leeg moest. Want wie zou hem anders op moeten drinken?
Het taatste moment was verdrietig, maar vooral ook liefdevol en waardig met zijn dierbaren om hem heen. Beter zo, dan onverwacht een telefoontje van de verpleeginrichting dat begint met “Mijnheer de Jong…ik heb helaas slecht nieuws voor u”.
Dank voor het delen Ed. Inderdaad dubbel moet dat zijn geweest. Het nog bewust samen kunnen genieten en dan het bewuste afscheid.