“Fijn weekend Pieps”: over moderne taal enzo

“Fijn weekend, Pieps”, tegenwoordig een hele normale afsluiter of begroeting. De eerste keer wist ik echt niet wat er bedoeld werd. Het was mijn dochter die in de familie-app een berichtje stuurde wat begon met: “Dag pieps, fijn weekend.” Waarop ik te goeder trouw terugstuurde: “Verkeerde app, liefje. Ik ken hier geen pieps.” Al rap kwam het antwoord terug. “Mááám, dat is moderne taal voor ‘People.” Ik kon het niet helpen maar de irritatie zorgde voor een knalrood hoofd. Mijn leesbril viel bijna af, zo diep trok ik rimpels in mijn gezicht en het hartgrondige “Nou ja zeg …” liet mijn lief spontaan in de lach schieten. Heb maar een duimpje teruggestuurd en gedaan alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Wat het nu natuurlijk ook is. Het is gewoon weer een nieuw stopwoordje, modern taalgebruik. Voor een volgende generatie.

Mijn vader was erg ouderwets

Maar op dat moment dacht ik even terug aan mijn vader die in 1985 het woord ‘onwijs’ echt vreselijk vond. Iets waar ‘on’ voor stond, kon volgens hem nooit wijs zijn. Dat ik later ook fanatiek zou zijn over moderne woorden kon ik toen nog niet weten. Hij noemde moderne taal ‘Echt een kwestie van het meest verspilde schoolgeld van de eeuw.’  Wat ik toen op mijn beurt natuurlijk weer vreselijk idioot en ouderwets vond. Die ouwe snapte écht hélémaal niéts van moderne taal. Ter informatie, ik was vijftien, mijn vader 37 en hij vond zelfs het ‘Aju’ van de buren al raar.

Het klonk zo lekker chique

Waar ik woonde, in een – toen nog – klein dorp in Twente, was dat de normale afscheidsgroet. Ajuus. Of … als je jolig was; ‘ajuu paraplu!’ Ik heb daar nooit moeite mee gehad, maar als ik dan bij mijn nichtjes in Rotterdam was vond ik het daar natuurlijk wel veel en veel hipper. Iedereen riep “Doei!” Het liefst nog ondersteund door een koninklijk wuivend gebaar. Dát was pas echt gaaf. Veel stoerder en volwassener. Na elke vakantie bij hun voelde ik me chique en nam ik een heerlijk besef van modern zijn met me mee terug naar het oosten. Zo’n warm gevoel van; ‘hoor mij eens ‘in’ zijn.’ Overigens werden deze afscheidswoorden thuis afgeschilderd als arrogant en onbeschoft, waarop ik dan maar vlug terugkeerde naar ajuu.

Toedeloe

Toen ik dezelfde leeftijd bereikt had als mijn vader indertijd, was mijn dochter inmiddels net zo oud als ik toen. Maar zij is opgegroeid in Friesland, waar ze ‘hoi’ zeggen … als ze weggaan. Over vreemd gesproken … Echt rare of moderne woorden gebruikte zij niet; broerlief werd weleens aangesproken met ‘gabber’, maar dat was het. Nee, het was een vriendin van mij die de kroon spande in die tijd.

Ze is er zo één van het vrij luidruchtige soort. Normaliter al regelmatig goed voor rode vlekken in je nek, maar die keer kroop ik bijna onder tafel. We hadden geluncht in een restaurantje en bij het afscheid liep ze tussen de tafels door. De boodschappentas in haar hand veroorzaakte blauwe plekken bij iedereen die ze tegen kwam. Ik voelde mijn kaken rood worden van plaatsvervangende schaamte, maar ik kon wel echt door de grond gaan toen zij bij de buitendeur ook nog eens keihard riep; “Toedeloetjes!”

Dat doe je toch niet?

Naast het feit dat ik me schaamde vond ik het ook gewoon raar. Als je het goed leest staat er to-the-loo en hoewel er tegenwoordig heel veel Engelse woorden in onze taal zwerven, is dit toch een hele vreemde. Stel dat je met een groep meiden hebt gegeten in een restaurant en na de koffie staat een van de dames op; ze zwaait uitgebreid kushandjes voor iedere vriendin en dan roept: “Ik ga naar de weeeceeeheee!” Dit wil je toch niet? Dat is in mijn ogen net zo vreemd als iets leuks benoemen met ‘vet ziek man’. Daar krijg ik ook echt kromme tenen van.

Armoedig taalgebruik

Naast ‘vet ziek,’ ‘me fiets’ of het structureel achterwege laten van interpunctie, vind ik het taalgebruik sowieso regelmatig getuigen van armoede. Dat berichten beginnen met het moderne ‘Heej,’ vind ik al vreselijk. Maar het ergst vind ik de éénregelige appjes of mailtjes uit het niets, of nog erger, als je een vraag gesteld hebt en de reactie is een éénregelig antwoord. Zonder aanhef. Zonder afzender. Zonder groet. Schriftelijke armoede.

Het zal de ander waarschijnlijk een heel warm en modern gevoel geven. Dat kan ik me indenken. Dit is toch modern? Of is het juist verloedering van de ‘normale’ omgangsregels met taalgebruik? Als je heen en weer aan het mailen of appen ben, dan snap ik het wel. Maar bij een antwoord op een vraag? Nee, daar kan ik niet aan wennen, ik vind dat beslist geen gebruik van een moderne taalvorm. Dat vind ik eerder armoedige, schriftelijke omgangsvormen.

Ben ik dan star?

De starheid die ik mijn vader verweet herken ik nu soms ook wel een beetje bij mezelf. Hoewel ik bovenstaande toch echt iets anders vind dan een modern woord waar de oudere generatie moeite mee heeft. Want moderne woorden zijn vergankelijk. Ze zijn eigenlijk een tijdsaanduiding En het is al heel lang zo dat woorden ter afscheid en stopwoorden naast streekgebonden nog veel meer leeftijdsgebonden zijn. Taal leeft. Taal gaat. Taal verandert.

Modern of respectloos?

Schriftelijke omgangsvormen daarentegen zijn belangrijk. Die zeggen iets over respect voor elkaar. Hoe ik aangesproken word doet iets met me. Niet aangesproken worden doet ook iets met me. Zouden omgangsvormen niet universeel en van alle tijden moeten zijn? Ik voel me best een beetje moraalridder en dat vind ik (meestal) niet erg maar ik ben wel benieuwd wat jullie van de huidige omgangsvormen in de app of mail vinden.

Vind jij het erg om aangesproken worden met moderne woorden als ‘Heej’ of ‘Pieps’?  Of zonder aanhef? Of heb je een ander voorbeeld van ‘moderne taal’? Leuk als je het met ons deelt.

Lees ook de eerdere blog van Antoinette over Engelse woorden in ons taalgebruik.

Door Mandy Van der Zwaard op 08/05/2020   /   Mening   /   2 Reacties